برای درک این که حدود ۲۵۰ میلیون سال قبل، سیارهء زمین چه شکلی داشت، بهتر است یک ابرقارهء یکپارچهء را تصور کنید که توسط یک اقیانوس عظیم احاطه شده باشد. آن زمان ما چیزی به عنوان هفت قاره نداشتیم و هر چه بود تنها یک قارهء بزرگ بنام “پانگه آ” یا “پانجه آ” (Pangea) بود.
در اینجا پرسشی خلق میشود که ما حقیقت این موضوع را از کجا می دانیم؟
براساس نظریهء مدرن زمین شناسی، سیارهء زمین متشکل از یک پوستهء بیرونی بوده که به صفحات متعدد تقسیم شده است و در قسمت گوشتهء زمین روی همدیگر میلغزند که در نتیجهء حرکات این صفحات از زمان شکل گیری زمین تا حال، فروپاشی ها و شکل گیری های زیادی قاره یی رخ داده است.
قابل ذکر است که برای اولین بار، آلفرد واگنر دانشمند آلمانی نظریهء ابرقاره را مطرح کرد و برای این نظریهء خود شواهد نیز داشت. اولین سرنخ، نوعی بریدگی در قاره ها و کناره های آنهاست که همچون یک پازل میتوانند تصویر کاملی از یک نقشه یکپارچه را ایجاد کنند. ثانیأ، با کشفیات زمین شناسی معلوم شده است که ذخایر ذغال سنگ موجود در آمریکای شمالی و اروپا باهم مشابه هستند و این نشان می دهد که زمانی هر دوی این مناطق باهم یکجا بوده اند. همچنان شباهت های فوسیلی در نقاط مختلف زمین حاکی از وجود یک ابرقاره در گذشته دور زمین می باشد.
۳۲۰ میلیون سال قبل، ابرقارهء پانگه آ، در نتیجهء برخورد دو قارهء بزرگ بنام گاندوانا و لورسیا شکل گرفت. این در حالی بود که قارهء گاندوانا از قطب جنوب تا خط استوا را دربر می گرفت و قارهء لورسیا از برخورد دو ابرتکهء زمینی بنام بالتیکا و آوالونیا شکل گرفته بود. این ها در واقع نمونه های تغییرات نقشهء زمین در طول تاریخ خودش هستند.
به همین ترتیب در مورد خصوصیات زمین در آن زمان نظریات متعدد وجود دارد. مثلأ گفته می شود احتمالأ آب و هوای زمین در آن زمان در اکثر نقاط گرم بوده و تنها در مناطق دارای ذغال سنگ، باران و رطوبت وجود داشته است. از سوی هم امکان دارد خزندگان مختلف و پستانداران نیز در آن ابرقاره زندگی کرده باشند.
در اخیر باید یادآور شد که آنچه بحث حرکات تکتونیکی صفحات زمین را جالب و مهم می سازد، پیش بینی ها در مورد آیندهء زمین است. زیرا براساس اطلاعات بدست آمده از گذشتهء زمین، می توانیم حدس بزنیم که زمین در چند میلیون سال آینده چه نقشه ای خواهد داشت.
منابع:
https://www.livescience.com/38218-facts-about-pangaea.html
