شاید خیلی از شما ها در دوره های مختلف زندگی، با تجربیات مانند دیدن روح یا تصور اینکه یک موجود ماوراالطبیعه در عقب شما وجود دارد، مواجه شده باشید. باید گفت که شما در این تجربیات تنها نیستید و در واقع سالانه هزاران گزارش از ادعا های مردم در خصوص دیدن ارواح ثبت می شوند. پس اما آیا می توان به این موارد پشتوانه علمی داد؟
باور های مردم ریشه در سنت ها و فرهنگ های جوامع مختلف دارد و جدا از روش های پایه یی علم می توانند باشند. براساس یک نظرسنجی، ۴۶ درصد آمریکایی ها به ارواح اعتقاد دارند و تنها ۷ درصد آنها به وجود خون آشام ها باورمند اند. از سوی هم طبق تحقیقات که در سال ۲۰۱۵م انجام شده بود حدود ۱۸ درصد از مردم ادعا می کنند که یا روح دیده اند و یا با شخصی در عالم متفاوت ارتباط داشته اند.
استفان هاپ، روان شناس و استاد دانشگاه در ایلینویز جنوبی در مورد علت علمی این باور ها می گوید:《یکی از علت های شایع ممکن در خصوص این باور، پاریدولیا است، زیرا مغز ما به دنبال یافتن الگو ها و محرک های مبهم است.》
در واقع مغز ما همواره از تصاویر ثبت شده در خودش استفاده می کند تا یک سناریوی کاملأ جدید مانند ژانر های ترسناک ایجاد کند. به همین شکل دیدن چهره ها در ابر یا دیدن سایه در یک خانهء تاریک نمونه های از این چنین تجارب است که از علائم بیماری پاریدولیا نیز می تواند باشد.
قابل ذکر است که اما باور های باستانی در داستان های دینی جدا از ادعا ها یا مواردیست که به عنوان بیماری از آن یاد کردیم. مردم چنین باور های را می پذیرند زیرا به آنها آرامش می دهد؛ زندگی پس از مرگ به انسان امید ارتباط دوباره با دوستان اش را می دهد.
جالب اینجاست که اگر فرض بر این باشد که روح وجود دارد یا اگر یک فرد مدعی وجود ارواح است، او می تواند این موضوع را اثبات کند. شاید یک اتاق تاریک و خاموش با چند وسیلهء الکتریکی نیاز باشد. اما آنچه موضوع را دشوار می کند عدم وجود یک تعریف توافقی در خصوص پدیده های ماوراالطبیعه است و در این زمینه موارد پرسش برانگیز وجود دارد، مثلا آیا ارواح مادی است یا نه؟
به همین ترتیب، باید یادآور شد که ارواح یا آنچه به عنوان پدیدهء ماوراالطبیعه شناخته می شود به دو نوع باهوش و سایه گونه دسته بندی شده اند.
همچنان، آنچه بحث وجود ارواح را پیچیده می سازد، ایجاد نوعی مغالطه است. به این شکل که گفته می شود اگر ما وجود ارواح را نمی توانیم اثبات کنیم یا حتی بعضی افراد به دنبال رد آن هستند دلیل بر عدم وجود آن نیست بلکه ذهن ما ظرفیت درک آن را ندارد.
در اخیر باید یادآور شد که تا به حال هیج وسیلهء الکترونیکی ساخته نشده است که از آن بتوان در شناسایی روح استفاده کرد. اگر افرادی مدعی وجود ارواح باشند باید ادعای علمی بودن این پدیده را نداشته باشند و اگر هم چنین ادعای را در علم دارند باید منتظر تکنولوژی جدید برای اثبات ادعای خود باشند.
منابع:
https://www.livescience.com/26697-are-ghosts-real.html
https://www.bbc.com/future/article/20140730-why-do-we-see-faces-in-objects
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0042698922000773
