در جامعه علمی امروز، شاید بیان تفاوت های آناتومیک وابسته به جنسیت با انتقاد های تند مواجه شود؛ اما برخی از واقعیت ها را باید قبول کنیم و نگاه واقع گرایانه نسبت به این حقایق داشته باشیم. یکی از حقیقت های علمی تفاوت واضح مغز زنان و مردان است که در این مطلب به بیان آن می پردازیم.
در نخست باید ذکر کرد آنچه به عنوان تفاوت ها در اینجا بیان می شود جنبه ستیز با هیچ جنسیت خاص ندارد و تنها بیان داده های علمی از حوزه های مختلف پژوهشی می باشد!
در حوزه جینتیک تفاوت اساسی در مغز زنان و مردان وجود دارد. مثلأ معمولأ در هر سلول مغز مردان، یک کروموزوم Y وجود دارد در حالی که مغز زنان فاقد کروموزم Y است. اما با وجود این فرق مهم، زنان به صورت طبیعی و بدون اختلال ناشی از این تفاوت زندگی می کنند.
از سوی دیگر، مغز زنان و مردان به لحاظ اندازه تفاوت دارد. نه تنها مغز آنها بلکه جمجمه هرکدام نیز اندازه متفاوت دارد. به صورت طبیعی مغز مردان ده درصد (10%) بزرگ تر از مغز زنان است. و این در مورد پاها، نیم تنه، و اسکلیت مردان نیز صدق می کند. همچنین، در بخش اتصال مغز با اعضای جنسی، مغز مردان توسط سیستم های ساده تر به اعضای جنسی وصل شده است ولی مغز زنان اتصال نسبتأ پیچیده تری دارد. با آن که گفته می شود مغز مردان تحمل درد را بیشتر از مغز زنان دارا است، اما در هنگام زایمان، تحمل این درد برای زنان چندین برابر می شود. براساس رفتار شناسی، مغز مردان تمایل به پاداش بیشتر داشته و به دنبال موقعیت های قوی تر می باشد و زنان مسئولیت پذیر تر، وسواس تر، و حساس تر اند و به هر چیزی یا کسی، بیشتر از مردان اهمیت می دهند.
به همین ترتیب، احتمال مبتلا شدن به اسکیزوفرنی ۴۰ درصد در زنان بیشتر از مردان است. اسکیزوفرنی یا شیزوفرنی که در زبان فارسی به “روان گسیختگی” ترجمه میشود نوع اختلال روانی است که باعث توهم، هذیان و کناره گیری اجتماعی در افراد می شود. همچنان احتمال ابتلا شدن زنان به افسردگی و استرس پس از حادثه ای دو برابر بیشتر از مردان است. اما باید به این نکته نیز توجه داشت که رفتار جنسیت های مختلف براساس داده های عمومی بررسی می شود و قطعا استثناتی وجود دراد.
باید یادآور شد که تفاوت های بین مغز زنان و مردان را با اسکن مغز آنها نیز می توانیم مشاهده کنیم. در این مورد، یک تیم تحقیقاتی در دانشگاه پنسیلوانیا مغز ۱۰۰۰ مرد و زن را اسکن کرده و شبکه های مغزی و نقشه های اتصال آنها را بررسی نمودند. اولأ دریافتند که مغز مردان از جلو به عقب سیم کشی می شود و میان دو نیم کره یک پل اتصالی کوچک ایجاد می شود؛ برعکس، در زنان مسیر شبکه های مغزی با هم متقاطع بوده و پل ارتباطی بین آنها قوی تر است. این دلیل خوب بوده می تواند در مورد اینکه بگوییم، مردان با درنظر داشت اتصالات ضعیف میان دو نیم کره، در انجام یک کار واحد بهتر هستند اما زنان در انجام چندین کار هم زمان بهتر عمل می کنند. مثلأ هم زمان حرف زدن و هم زمان آشپزی و درعین حال نگهداری از طفل از قابلیت های مغز زنان است.
همچنان زنان در به یادآوری چهره ها، حفظ کلمات، و شناخت اجتماعی نسبت به مردان موفق تر هستند.
با این روش تصویر برداری از مغز، نه تنها تفاوت های مغز زنان و مردان درک می شود بلکه در مورد ریشه اختلالات عصبی که اغلب مربوط جنسیت می شوند نیز آگهی ما بیشتر می شود. از سوی هم می توان درک کرد که چطور ممکن است محیط زندگی و تربیت کودک روی جنسیت آن ها براساس نحوه اتصالات مغزی تاثیر بگذارد.
با وجود بیان همه تفاوت ها؛ باید خاطر نشان کرد که تفاوت ها هیچ زمانی مصداق برتری نیستند و معیار بهتر بودن یا کامل و ناقص بودن انسانها را واقعیت های ذاتی آناتومی آنها تعیین نمی کند و تحقیقات علمی و داده های به دست آمده تنها یک فعالیت شناختی در راستای ارائه استدلالات علمی است.
منابع:
https://www.scientificamerican.com/article/is-there-a-ldquo-female-rdquo-brain/
https://www.bbc.com/news/health-25198063.amp
https://amp.theguardian.com/science/brain-flapping/2013/dec/04/male-female-brains-real-differences
